diff --git a/_site/about/index.html b/_site/about/index.html
index 0be8663..988dfad 100644
--- a/_site/about/index.html
+++ b/_site/about/index.html
@@ -1 +1 @@
- About Me | Aliberk Sandıkçı
About
About Me
Software Enthusiast FOSS Advocate High School Student Linux User 🐧
I love programming, learning new things (about everything but especially about new technologies), open source methodology, reading science-fiction and biking.
I speak Turkish native and English as intermediate. Also I know basic words in German and Russian.
I am interested in network technologies, operating systems, artificial intelligence, algorithms, and back-end development
I also spend my spare time with cybersecurity, web development and playing drum/piano
Trying to use my own network services as alternative to services of big companies. I don’t use any Google, Microsoft, Amazon, Apple services actively. Instead of them, i use my own cloud service (Nextcloud), social media service (Firefish - Fediverse), git service (Forgejo), news service (FreshRSS) … Tries to be a conscious user in technology world!
I am Pardus and TEMA Volunteer.
I have also made internship in TÜBİTAK with Pardus & Liderahenk Team for 2 month, see project
Using Arch based GNU/Linux distribution CachyOs (with KDE desktop environment and Xorg display server) in daily usage. Still trying random operating systems, GNU/Linux distributions in virtual machine
learning new things (about everything but especially about new technologies),
open source methodology,
reading science-fiction and
biking
I speak…
Turkish (Native)
English (Intermediate)
I interested in…
network technologies
devops
system engineering
system administration
operating systems
artificial intelligence
algorithms
back-end development
activity-pub protocol
linux development
I spend my spare time with…
cybersecurity
self-hosting
exploring foss projects
web development
android development
playing piano
I am volunteer of…
Pardus
TEMA
Development Stack & Skills
Expand! Note: How should I (or should I) rate these? - Version Control - Git - Linux - Debian - Pardus - Ubuntu - Mint - Kali - NixOS - Arch - Programming Languages - Go - C/Cpp - Python - JavaScript - PHP - Scripting / Markup / Other Languages - Bash - HTML/CSS - Markdown - ... - To be updated...
diff --git a/_site/donate/index.html b/_site/donate/index.html
index 51674f6..ad57818 100644
--- a/_site/donate/index.html
+++ b/_site/donate/index.html
@@ -1 +1 @@
- Buy me a Coffee ☕ | Aliberk Sandıkçı
Buy me a Coffee ☕
Buy me a Coffee ☕
I work on free/libre and open source software and offer free services. General hosting and stuff costs around 890₺ (~$30), so feel free to donate in order to help me keep everything up and running!
I work on free/libre and open source software and offer free services. General hosting and stuff costs around 890₺ (~$30), so feel free to donate in order to help me keep everything up and running!
diff --git a/_site/posts/android-foss-apps/index.html b/_site/posts/android-foss-apps/index.html
index e9768ac..e9e30ce 100644
--- a/_site/posts/android-foss-apps/index.html
+++ b/_site/posts/android-foss-apps/index.html
@@ -1 +1 @@
- Android Cihazlar için Açık Kaynak / Özgür Yazılım Uygulama Alternatifleri | Aliberk Sandıkçı
Post
Android Cihazlar için Açık Kaynak / Özgür Yazılım Uygulama Alternatifleri
Android Cihazlar için Açık Kaynak / Özgür Yazılım Uygulama Alternatifleri
Günümüzde gizlilik ve güvenlik en önemli konulardan biri. Bunu sağlamanın en garanti yollarında biri ise kullandığımız uygulamaların açık kaynak olmasına dikkat etmek. Bu tarz uygulamaların kaynak kodu herkese açık bir şekilde görüntülenebildiği için hem güvenlik yamaları daha hızlı bir şekilde gelmekte hem de gizlilik ile ilgili kafamızda bir soru işareti oluşmamakta. Dolayısı ile bu uygulamaları teknolojik cihazlarımızda kullanmamız büyük bir önem taşımaktadır. Bu yazımızda sizin için hem gizlilik ve güvenliğinizi sağlayacak hem de verimliliğinizden geri bırakmayacak açık kaynak kodlu Android uygulamalarına yer vermek istedik.
Uygulama Mağazaları
Burada paylaşacağım diğer tüm uygulamalar için öncelikle bu mağazalardan bir veya birkaçını indirmek işini kolayaştıracak ve otomatik güncelleme almanızı sağlayacaktır. Bu başlık altında Google Play Store için alternatif uygulamaları bulabilirsiniz.
Açık kaynak kodlu uygulamaların toplandığı bir mağaza. Kendi uygulama listenizi ekleyebildiğiniz gibi bu listedeki tüm uygulamaları bulmak için IzzyOnDroid reposunu da eklemek isteyebilirsiniz.
Benzer alternatif-1: AuroraDroid
Varsayılan olarak daha fazla özelliği var ama hem aktif olarak geliştirilmiyor hem de görece yavaş çalışıyor. Bir de bazı uygulamaların ikonları gözükmemekte
Play Store için alternatif arayüz. paralel uygulama yükleme, uygulamdaki izleyicileri(tracker) gösterme benzeri güzel özellikleri var. Anonim olarak veya Google Hesabınız ile giriş yaparak kullanabilirsiniz.
GitHub, GitLab vb. bir linkten uygulamayı direkt siteden güncellemek için. Anında güncel tutmak istediğiniz veya üstteki diğer mağazalarda bulamadığınız uygulamalar için kullanılabilir.
Özelleştirilebilir kamera uygulaması. Hem Profesyonel fotoğrafçılar hem de günlük kullanıcılar için vazgeçilmez. Otomatik fotoğraf hizalayıcı, açı göstergeleri, gelişmiş odak noktası ayarları, iso ve estantene ayarları ve benzeri bir çok diğer kamera uygulamasında olmayan özelliklere sahip.
Gelişmiş kullanıcılar için özelleştirilebilir Mail arayüzü. Mail arayüzü, hesaplar, bildirimler, mail klasörleri, filterler için birçok özelleştirme yapmayı sağlıyor.
Görevler uygulaması, etiketler ve farklı kategoriler oluşturulabiliyor. Markdown desteği, görev önceliği, başlangıç/bitiş tarihi ekleme, alt görev ekleme vb. zengin özelliklere sahip . Aynı zamanda DAVx5, Nextcloud, Google Tasks vb. servisler ile de senkronize edilebiliyor.
Reklamsız YouTube deneyimi. Google hesabı gerektirmiyor. Videolar x3 hızlandırılabiliyor, ses olmayan kısımlar otomatik atlanabiliyor ve videolar indirilebiliyor. Görece eski bir arayüze sahip olsa da oldukça işlevsel
Podcast dinlemek için mükemmel bir uygulama, birçok farklı podcast uygulamasından podcast çekebiliyor ve ses hızlandırma/senkronizasyon gibi gelişmiş özelliklere de sahip
Reklamsız spotify. Spotify hesabını bağlayabiliyorsunuz ve playlist oluşturma/üretme vb. değişik özelliklere sahip. Müzikleri YouTube üzerinden çekmekte ve Piped API'yı da kullanılabiliyor. Biraz yavaş ve buglu.
Sade ama güçlü medya oynatıcı. Benim için VLC'den öne çıkan yanı aynı anda iki farklı altyazı eklenebilmesi. Varsayılan olarak biraz daha hantal olabiliyor ama ayarlardan birçok performans ayarı yapılabiliyor (eski tip türkçe altyazılarda sıkıntı çıkabiliyor, öncesinde dönüştürme işlemi gerekebiliyor)
Geliştirme aşamasında, 15 tane sosyal medya uygulamasını (whatsapp, telegram, discord vb.) tek bir uygulamadan yönetebilecekmişiz, kapalı beta sırasına girmek isteyebilirsiniz.
Akıllı bilekli ve saatler için açık kaynak mobil uygulama alternatifi, yaklaşik 1 senedir MiBand cihazım ile sorunsuz bir şekilde kullanıyorum ve daha birçok cihaz ile de sorunsuz çalışmakta.
Yürüyüş için istatistik ve konum geçmişi vb. Gadgetbridge ile uyumlu bir şekilde çalıştığı için bu başlık altına aldım ama akıllı bileklik/saat olmadan da kullanabilirsiniz.
Kendi Gitea veya Forgejo sunucusu olanlar kullanabilirler
Root Kullanıcıları İçin
Telefonu bizzat Rootlamadığım için burada vereceğim örnekler sığ olacaktır. Hâlihazırda cihazını rootlamış olanlar yorumlarda önerilerini yazabilirler.
Diğer Uygulamalar ve Kategorize Etmeye Üşendiklerim .d
Table Habit (mhabit)
LibreSudoku
lichess
Aliucord (telemetri kapatılmış discord, obtanium ile indirebilirsiniz.)
Binary Eye (barkod okuyucu)
Arity (2 ve 3 boyutlu görüntüleme özelliği olan hesap makinesi)
WhatsDeleted (silinen WhatsApp mesajlarını görmek için )
Semitone (müzik ile uğraşanlar için metronom uygulaması)
Vector Camera
OpenKeychain
Bitwarden
Myne
Logcat
Termux (telefon terminali)
Shelter (uygulamaları ikinci kere yüklemek ve ayırmak için)
LibreSpeed (speed test uygulaması)
SD Maid SE (telefonda yer boşaltmak için)
RHVoice (TTS motoru, ne yazık ki Türkçesi yok)
Openreads (kitap listesi uygulaması)
Florisboard (klavye uygulaması)
Alternatif bulamadıklarım
Türkçe TTS (Text-to-speech) motoru
STT (Speech-to-text) motoru (Türkçe/İngilizce) (Kõnele var ama doğru düzgün ayarlamaya fırsatım olmadı)
WebView alternatifi (Mozilla geckoview üzerinde çalışıyor sanırım ama emin değilim)
Zamanlanmış mail gönderebilen Mail Uygulaması (Fair Mail bunu sadece pro sürümünde yapıyor)
Siz de kullandığınız mobil açık kaynak / özgür yazılımları listeleyebilirsiniz, ekleme yapabilirsiniz veya benim bizzat bulamadıklarımı bulmamda yardımcı olabilirsiniz Okuduğunuz için teşekkürler.
Android Cihazlar için Açık Kaynak / Özgür Yazılım Uygulama Alternatifleri
Günümüzde gizlilik ve güvenlik en önemli konulardan biri. Bunu sağlamanın en garanti yollarında biri ise kullandığımız uygulamaların açık kaynak olmasına dikkat etmek. Bu tarz uygulamaların kaynak kodu herkese açık bir şekilde görüntülenebildiği için hem güvenlik yamaları daha hızlı bir şekilde gelmekte hem de gizlilik ile ilgili kafamızda bir soru işareti oluşmamakta. Dolayısı ile bu uygulamaları teknolojik cihazlarımızda kullanmamız büyük bir önem taşımaktadır. Bu yazımızda sizin için hem gizlilik ve güvenliğinizi sağlayacak hem de verimliliğinizden geri bırakmayacak açık kaynak kodlu Android uygulamalarına yer vermek istedik.
Uygulama Mağazaları
Burada paylaşacağım diğer tüm uygulamalar için öncelikle bu mağazalardan bir veya birkaçını indirmek işini kolayaştıracak ve otomatik güncelleme almanızı sağlayacaktır. Bu başlık altında Google Play Store için alternatif uygulamaları bulabilirsiniz.
Açık kaynak kodlu uygulamaların toplandığı bir mağaza. Kendi uygulama listenizi ekleyebildiğiniz gibi bu listedeki tüm uygulamaları bulmak için IzzyOnDroid reposunu da eklemek isteyebilirsiniz.
Benzer alternatif-1: AuroraDroid
Varsayılan olarak daha fazla özelliği var ama hem aktif olarak geliştirilmiyor hem de görece yavaş çalışıyor. Bir de bazı uygulamaların ikonları gözükmemekte
Play Store için alternatif arayüz. paralel uygulama yükleme, uygulamdaki izleyicileri(tracker) gösterme benzeri güzel özellikleri var. Anonim olarak veya Google Hesabınız ile giriş yaparak kullanabilirsiniz.
GitHub, GitLab vb. bir linkten uygulamayı direkt siteden güncellemek için. Anında güncel tutmak istediğiniz veya üstteki diğer mağazalarda bulamadığınız uygulamalar için kullanılabilir.
Özelleştirilebilir kamera uygulaması. Hem Profesyonel fotoğrafçılar hem de günlük kullanıcılar için vazgeçilmez. Otomatik fotoğraf hizalayıcı, açı göstergeleri, gelişmiş odak noktası ayarları, iso ve estantene ayarları ve benzeri bir çok diğer kamera uygulamasında olmayan özelliklere sahip.
Gelişmiş kullanıcılar için özelleştirilebilir Mail arayüzü. Mail arayüzü, hesaplar, bildirimler, mail klasörleri, filterler için birçok özelleştirme yapmayı sağlıyor.
Görevler uygulaması, etiketler ve farklı kategoriler oluşturulabiliyor. Markdown desteği, görev önceliği, başlangıç/bitiş tarihi ekleme, alt görev ekleme vb. zengin özelliklere sahip . Aynı zamanda DAVx5, Nextcloud, Google Tasks vb. servisler ile de senkronize edilebiliyor.
Reklamsız YouTube deneyimi. Google hesabı gerektirmiyor. Videolar x3 hızlandırılabiliyor, ses olmayan kısımlar otomatik atlanabiliyor ve videolar indirilebiliyor. Görece eski bir arayüze sahip olsa da oldukça işlevsel
Podcast dinlemek için mükemmel bir uygulama, birçok farklı podcast uygulamasından podcast çekebiliyor ve ses hızlandırma/senkronizasyon gibi gelişmiş özelliklere de sahip
Reklamsız spotify. Spotify hesabını bağlayabiliyorsunuz ve playlist oluşturma/üretme vb. değişik özelliklere sahip. Müzikleri YouTube üzerinden çekmekte ve Piped API'yı da kullanılabiliyor. Biraz yavaş ve buglu.
Sade ama güçlü medya oynatıcı. Benim için VLC'den öne çıkan yanı aynı anda iki farklı altyazı eklenebilmesi. Varsayılan olarak biraz daha hantal olabiliyor ama ayarlardan birçok performans ayarı yapılabiliyor (eski tip türkçe altyazılarda sıkıntı çıkabiliyor, öncesinde dönüştürme işlemi gerekebiliyor)
Geliştirme aşamasında, 15 tane sosyal medya uygulamasını (whatsapp, telegram, discord vb.) tek bir uygulamadan yönetebilecekmişiz, kapalı beta sırasına girmek isteyebilirsiniz.
Akıllı bilekli ve saatler için açık kaynak mobil uygulama alternatifi, yaklaşik 1 senedir MiBand cihazım ile sorunsuz bir şekilde kullanıyorum ve daha birçok cihaz ile de sorunsuz çalışmakta.
Yürüyüş için istatistik ve konum geçmişi vb. Gadgetbridge ile uyumlu bir şekilde çalıştığı için bu başlık altına aldım ama akıllı bileklik/saat olmadan da kullanabilirsiniz.
Kendi Gitea veya Forgejo sunucusu olanlar kullanabilirler
Root Kullanıcıları İçin
Telefonu bizzat Rootlamadığım için burada vereceğim örnekler sığ olacaktır. Hâlihazırda cihazını rootlamış olanlar yorumlarda önerilerini yazabilirler.
Diğer Uygulamalar ve Kategorize Etmeye Üşendiklerim .d
Table Habit (mhabit)
LibreSudoku
lichess
Aliucord (telemetri kapatılmış discord, obtanium ile indirebilirsiniz.)
Binary Eye (barkod okuyucu)
Arity (2 ve 3 boyutlu görüntüleme özelliği olan hesap makinesi)
WhatsDeleted (silinen WhatsApp mesajlarını görmek için )
Semitone (müzik ile uğraşanlar için metronom uygulaması)
Vector Camera
OpenKeychain
Bitwarden
Myne
Logcat
Termux (telefon terminali)
Shelter (uygulamaları ikinci kere yüklemek ve ayırmak için)
LibreSpeed (speed test uygulaması)
SD Maid SE (telefonda yer boşaltmak için)
RHVoice (TTS motoru, ne yazık ki Türkçesi yok)
Openreads (kitap listesi uygulaması)
Florisboard (klavye uygulaması)
Alternatif bulamadıklarım
Türkçe TTS (Text-to-speech) motoru
STT (Speech-to-text) motoru (Türkçe/İngilizce) (Kõnele var ama doğru düzgün ayarlamaya fırsatım olmadı)
WebView alternatifi (Mozilla geckoview üzerinde çalışıyor sanırım ama emin değilim)
Zamanlanmış mail gönderebilen Mail Uygulaması (Fair Mail bunu sadece pro sürümünde yapıyor)
Siz de kullandığınız mobil açık kaynak / özgür yazılımları listeleyebilirsiniz, ekleme yapabilirsiniz veya benim bizzat bulamadıklarımı bulmamda yardımcı olabilirsiniz Okuduğunuz için teşekkürler.
Linux / Pardus / Debian üzerinde Epson Yazıcı Kullanma
Merhabalar evimde 1 Arch, 1 Pardus bilgisayarı olan biri olarak Epson yazıcı kullanmak ilk başlarda benim için bir işkenceydi. Ancak araştırmalarım neticesinde şu anda rahat bir şekilde Epson yazıcımı kullanabiliyor ve gerekli bakım işlemlerini yapabiliyorum.
Öncelikle bu blog yazısında anlatacağım tüm işlemleri L382 model bir Epson yazıcıda ve Pardus XFCE 21.4 ve 21.5 sürümlerinde denediğimi belirtmek isterim. L38x modellerinde benzer adımlar ile siz de yazıcınızı herhangi bir GNU/Linux sürümünde çalıştırabilirsiniz.
Gerekli dosyaları kurmadan önce yazıcınızın gerçekten bir sürücüye ihtiyacı olup olmadığını kontrol etmeniz işinizi kolaylaştırabilir. https://openprinting.github.io/printers/ adresinde eğer yazıcınız listelenmiş ise sürücü yüklemeye gerek olmadan kullanabilme ihtimaliniz var. Veya kullandığınız dağıtımınızdaki yazıcı ayarları veya yazıcı yönetimi uygulaması gerekli sürücüleri zaten indiriyor olabilir. Bunları da kontrol etmenizde fayda var. Epson L38x model yazıcılarda bu destek olmadığı için blogun geri kalanında manuel olarak nasıl bir driver yüklenebileceğini anlatıyor olacağım.
Debian / Pardus İçin Sürücü Yükleme İşlemi
Debian veya Pardus üzerinde bir Epson Inkjet Driver'ı kurmak için öncelikle lsb paketine ihtiyaç var. Ne yazık ki bu paket artık desteklenmemekte ve artık debian/pardus repolarında direkt binary file olarak bulunmamakta, sadece kaynak kodu [1] var ve artık lsb-release ve lsb-base adı altında iki farklı binary file olarak yüklenip kullanılması öneriliyor. Ama Epson’un sitesinden indireceğiniz ilgili yazıcı sürücüsü [2] illa da lsb>=3.2 sürümünü istiyor. Bu yüzden her ne kadar eski olsa da lsb uyumluluk sorunu çözmek için bu [3] lsb-compat paketini kullanabilirsiniz. Sonrasında gerekli sürücüleri siteden[2] indirip, direkt olarak kurabilir, yazıcı seçeneklerinden yapılandırabilirsiniz.
Tek bir kod öbeği içinde toplayacak olursak:
1
+ Linux / Pardus / Debian üzerinde Epson Yazıcı Kullanma | Aliberk Sandıkçı
Post
Linux / Pardus / Debian üzerinde Epson Yazıcı Kullanma
Linux / Pardus / Debian üzerinde Epson Yazıcı Kullanma
Merhabalar evimde 1 Arch, 1 Pardus bilgisayarı olan biri olarak Epson yazıcı kullanmak ilk başlarda benim için bir işkenceydi. Ancak araştırmalarım neticesinde şu anda rahat bir şekilde Epson yazıcımı kullanabiliyor ve gerekli bakım işlemlerini yapabiliyorum.
Öncelikle bu blog yazısında anlatacağım tüm işlemleri L382 model bir Epson yazıcıda ve Pardus XFCE 21.4 ve 21.5 sürümlerinde denediğimi belirtmek isterim. L38x modellerinde benzer adımlar ile siz de yazıcınızı herhangi bir GNU/Linux sürümünde çalıştırabilirsiniz.
Gerekli dosyaları kurmadan önce yazıcınızın gerçekten bir sürücüye ihtiyacı olup olmadığını kontrol etmeniz işinizi kolaylaştırabilir. https://openprinting.github.io/printers/ adresinde eğer yazıcınız listelenmiş ise sürücü yüklemeye gerek olmadan kullanabilme ihtimaliniz var. Veya kullandığınız dağıtımınızdaki yazıcı ayarları veya yazıcı yönetimi uygulaması gerekli sürücüleri zaten indiriyor olabilir. Bunları da kontrol etmenizde fayda var. Epson L38x model yazıcılarda bu destek olmadığı için blogun geri kalanında manuel olarak nasıl bir driver yüklenebileceğini anlatıyor olacağım.
Debian / Pardus İçin Sürücü Yükleme İşlemi
Debian veya Pardus üzerinde bir Epson Inkjet Driver'ı kurmak için öncelikle lsb paketine ihtiyaç var. Ne yazık ki bu paket artık desteklenmemekte ve artık debian/pardus repolarında direkt binary file olarak bulunmamakta, sadece kaynak kodu [1] var ve artık lsb-release ve lsb-base adı altında iki farklı binary file olarak yüklenip kullanılması öneriliyor. Ama Epson’un sitesinden indireceğiniz ilgili yazıcı sürücüsü [2] illa da lsb>=3.2 sürümünü istiyor. Bu yüzden her ne kadar eski olsa da lsb uyumluluk sorunu çözmek için bu [3] lsb-compat paketini kullanabilirsiniz. Sonrasında gerekli sürücüleri siteden[2] indirip, direkt olarak kurabilir, yazıcı seçeneklerinden yapılandırabilirsiniz.
Tek bir kod öbeği içinde toplayacak olursak:
1
2
3
4
diff --git a/_site/posts/pardus-roportaj/index.html b/_site/posts/pardus-roportaj/index.html
index d3428fc..1753ad3 100644
--- a/_site/posts/pardus-roportaj/index.html
+++ b/_site/posts/pardus-roportaj/index.html
@@ -1 +1 @@
- Pardus Ekibinden Ali Rıza ile Röportaj | Aliberk Sandıkçı
Ankara'da düzenlenen 5. Verimlilik ve Teknoloji Fuarı kapsamında birçok stand ve etkinliğin yanında Pardus standı da vardı. Ben de hazır Ankara'da iken hem Pardus ekibi ile konuşmak hem de fuarı gezmek için alana gittim. Ekip ile tanıştıktan sonraki gün hazır ekibi yerinde bulmuşken neden bir röportaj yapmayayım dedim. Soruları hazırlamak için Yusuf İpek'in Discord kanalındanki değerli arkadaşlara danıştım, kendilerine müteşekkirim. Şimdi yanıtları bu blogun devamında soru-cevap şeklinde paylaşıyor olacağım.
1. Pardus ETAP neden Windows'tan gelen öğretmenler ve öğrenciler için Windows benzeri bir arayüz ile gelmiyor? Neden varsayılan olarak mesela GNOME kullanıyor ama özelleştirilmiş bir versiyonunu kullanmıyor ?
Bunun en büyük sebebi Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan anlaşmalar gereği, onların istekleri doğrultusunda arayüz tasarladığımızdan dolayı o şekilde. İkincisi de Windows da çok kullanışlı bir sistem değil aslında biz bunu fark ettiğimiz için tahtalarda daha kullanışlı hâle getirmek için ona (Windows'a) benzemesinin gerekmediğini düşünüp ona göre bir tasarım yaptık.
2. Pardus etap neden wine önyüklü bir biçimde gelmiyor? En azından farklı imaj dosyaları harici çoğu imajda önyüklü olarak gelmiyor. Gelmesinin istenme sebebi de çoğu z-kitap vb. uygulamanın sadece wine üzerinden çalıştırılabiliyor olması.
Yani burada asıl mantık şu: O z-kitap ların windows versiyonlarını çıkarıp alın kullanın tarzı bir yaklaşımdan ziyade bunu özellikle linux tarafına uyarlamalarını istememizden dolayı böyle bir şey ortaya çıktı ve isteyen kişiler için de direkt wine ile gelen imajlar da var zaten. Resmi imajlar diye bir bölüm var, oraya basarsanız görebilirsiniz.
3. Pardus neden varsayılan olarak libre office kullanıyor da onlyoffice kullanmiyor? en azından çoğu kullanıcı için microsofta uyumlulugu daha iyi.
Onlyoffice görünüş olarak microsoft officeye benziyor olabilir fakat uyumluluk ve belge formatının asıl üreticisinin libre office olmasından dolayı libre office'i tercih ediyoruz. Libre Office alıştıktan sonra herhangi bir arayüz sıkıntısı olmuyor zaten.
4. Pardus ETAP gibi sürümler immutable yapılmayı düşünülüyor mu ya da bir immutable sürüm yapmayı düşünüyorlar mı. Mesela sadece Flatpak vb. yöntemlerle uygulama kurulabilecek bir sürüm
Şu anda öyle bir planımız yok, isteyen kendisi bu şekilde ayarlayabilir.
5. Pardusun online kurulum seçeneği neden yok, paket ekleme çıkarma ve DE seçme vb. kurulum öncesi işlemleri için
Online kurulum isosunu diyorsun, o var. Depo üzerinden indirilebiliyor. Sitede insanlar yanlışlıkla onu indirip niye kuramıyorum diye kafaları karışmasın diye eklemedik
6. Neden package updater ile pardus updater aynı sistem içerisinde bulunuyor, upgrade geldiğinde package updater karşımıza çıkıyor ama pardus mağazanın içinde de var.
Onu ileride kaldırmayı düşünüyoruz
-benzer bir şey deb paket yükleyicisinde de olmuştu, yeterince geliştirince diğerini kaldıracaksınız sanırım-
Aynen
7. Pardus kernel konfigrasyonlarında herhangi bir değişiklik yapıyor musunuz, eklenen bir patch var mı?
Yok, direkt debian kerneli
8. BTRFS hakkında ne düşünüyorsunuz? varsayılan kurulumda BTRFS'i neden seçmiyorsunuz?
BTRFS kurumsal yerlerde çok gerekli bir özellik değil ayrıca kurulum aşamalarının da karmaşıklaşmasına sebep oluyor. Fakat manuel olarak kurulumu yapabilirsiniz, sitemizde de bununla ilgili bir içerik paylaştık zaten. Kurumlar bir sıkıntı olduğu zaman direkt imaj basıp geçmeyi tercih ediyor zaten.
9. Depodaki paketleriniz genel olarak eski ve örneğin FirefoxESR kullanılıyor, bu nedenden dolayı Kurumsal ve bireysel kullanıcılar için farklı iso yapma planınız var mı?
Şu an için yok, biz şu anda kararlılık üzerine odaklanıyoruz.
10. Neden systemd bootloaderini kullanmıyorsunuz da grub kullanıyorsunuz?
Debianda varsayılan olarak gelen o olduğu için. Bir de bir sıkıntı çıktığı zaman grub'da konsola girdiği için bazı komutlar ile hatanın ne olduğunu da anlayabiliyoruz.
11. Paketleri derlediğiniz sunucuda hangi dağıtımı kullanıyorsunuz?
Debian. Pardus için derleme yaptığımız imajlar var, o imajların üzerinde bütün derleme araçları kurulu geliyor, onu kullanarak derliyoruz. Hem işimizi kolaylaştırıyor hem de neyin neye bağlı olduğunu görebiliyoruz. Aslında pardus kullanıyoruz bi bakıma ama debiandan çok bir farkı yok
12. Neden okullarda pardus zorunlu hale getirilmiyor, okulun bir bilişimcisi varsa hemen windowsa dönüştürüyor. Bunun için aldığınız bir önlem var mı?
O bizden ziyade Milli Eğitim Bakanlığı ile ilgili bir durum
-Anlıyorum ama şunları da eklemek istiyorum: tahta.etap.gov.tr adresinde bir veri paylaşıyorsunuz. Bizzat arkadaşlar ile o verileri inceledik ve tutarlı olmadığı kanısına vardık, o verilerin pardus etap kurulu gelen tahta sayısı olduğunu düşünüyorum ben. Bizim okulda da varmış bir tane ama benim haberim yok mesela-
3 ay ele alınmayan makineler database'den düşüyor. interneti olmayabilir, bozuk olabilir 3 ay boyunca mesela, o zaman da sistemden düşüyor
13. Gibux'a nasıl bakıyorsunuz, gibux yerine pardus kullanılamaz mıydı, neden kendi işletim sistemini yapmışlar bir daha? Tübitak ve Gelir Idaresi başkanlığının kararları ile ilgili şeyler mi?
Hem o şekilde olabilir, hem de sistemlerinin tamamının kontrolünün kendilerinde olmasını istemiş olabilirler.
-arkadan başka biri: Bir de tam 2013 zamanlarına denk gelmişti, o arada bi kopukluk\karmaşa var...-
Aynen, iletişimsizlikten dolayı da olabilir...
14. Pardusu yaygınlaştırmak için başka çalışmalarınız var mı?
Bu tür etkinliklerde, teknofestte varız. Çevremiz ile paylaşıyoruz, Kurumlar ile bazı anlaşmalarımız oluyor.
15. Pardus debian tabanına geçtiği zaman sanırım bazı geliştiriciler pisi linux adında devam ettiler. Onların bu yönden ilerlemeye çalışma sebepleri nedir. Acaba onların şu anda olduğu gibi bu yönden gidilseydi acaba daha iyi mi olurdu
O konuda benim tecrübem var. Çünkü ben de bi ara onların arasındaydım, eskiden kalma bazı teknolojileri artık günümüzde kullanmak çok mantıklı değil. Hız bakımından olsun, daha modern teknolojiler olsun. O yüzden bazı şeylerin yenilenmesi gerektiğini düşünüyorum ben, buna en basit örnek de mesela debiandaki apt paket sistemi, yıllardır -25 civarı- aynı mantık ile gidiyor. bu yüzden paket yazması en zor dağıtımlardan birisi. Çünkü yeterince modern değil, onun yanında arch linux un paket yapısına baktığınızda gayet modern bir paket yapısına sahip. Fakat debian kadar uzun bir süre geliştirilip test edilmediği için onun kadar stabil bir yapıya da sahip değil. Bizim burada asıl amacımız taban oluşturmak olmadığı için biz debianı tercih ettik.
-Stabilite için yani?-
Aynen. Yani bazı şeylerin modernize edilmesi lazım haklısınız. Pisi linux konusunda da şunu söyleyeyim. Belki pisi linux kullanan arkadaşlar biraz kızabilir. Aslında yaptıkları şey 2011den sonraki bütün sadece paketleri güncellemek, bunun haricinde herhangi bir göze dokunur bir gelişme yok dediğin gibi ölü dağıtım haline geldi.
-Acaba mesela pardus bir yandan destek verseydi ölmeyip pardusun gelişmesine de katkı sağlayabilir miydi ?-
Ona yönelik de şöyle, ben 2016 yılında pisi linuxtan desteğimi tamamen çektim, yaptığınız iş kötü, geleceği yok gibisinden. Kendim projeler yapmaya başladım, önce onların -eski pardusun- tabanını alıp modernize etmeye başladım. Ordan da bir şey çıkmayınca hani ondan sonra kendim tekrar paket sistemi tasarlayım gibi bir uğraşlara girdim ve gerçekten aşırı uğraştırıcı ve zor bir iş. Anca siyah ekranda bir pencere çıkartabiliyorum
Ankara'da düzenlenen 5. Verimlilik ve Teknoloji Fuarı kapsamında birçok stand ve etkinliğin yanında Pardus standı da vardı. Ben de hazır Ankara'da iken hem Pardus ekibi ile konuşmak hem de fuarı gezmek için alana gittim. Ekip ile tanıştıktan sonraki gün hazır ekibi yerinde bulmuşken neden bir röportaj yapmayayım dedim. Soruları hazırlamak için Yusuf İpek'in Discord kanalındanki değerli arkadaşlara danıştım, kendilerine müteşekkirim. Şimdi yanıtları bu blogun devamında soru-cevap şeklinde paylaşıyor olacağım.
1. Pardus ETAP neden Windows'tan gelen öğretmenler ve öğrenciler için Windows benzeri bir arayüz ile gelmiyor? Neden varsayılan olarak mesela GNOME kullanıyor ama özelleştirilmiş bir versiyonunu kullanmıyor ?
Bunun en büyük sebebi Milli Eğitim Bakanlığı ile yapılan anlaşmalar gereği, onların istekleri doğrultusunda arayüz tasarladığımızdan dolayı o şekilde. İkincisi de Windows da çok kullanışlı bir sistem değil aslında biz bunu fark ettiğimiz için tahtalarda daha kullanışlı hâle getirmek için ona (Windows'a) benzemesinin gerekmediğini düşünüp ona göre bir tasarım yaptık.
2. Pardus etap neden wine önyüklü bir biçimde gelmiyor? En azından farklı imaj dosyaları harici çoğu imajda önyüklü olarak gelmiyor. Gelmesinin istenme sebebi de çoğu z-kitap vb. uygulamanın sadece wine üzerinden çalıştırılabiliyor olması.
Yani burada asıl mantık şu: O z-kitap ların windows versiyonlarını çıkarıp alın kullanın tarzı bir yaklaşımdan ziyade bunu özellikle linux tarafına uyarlamalarını istememizden dolayı böyle bir şey ortaya çıktı ve isteyen kişiler için de direkt wine ile gelen imajlar da var zaten. Resmi imajlar diye bir bölüm var, oraya basarsanız görebilirsiniz.
3. Pardus neden varsayılan olarak libre office kullanıyor da onlyoffice kullanmiyor? en azından çoğu kullanıcı için microsofta uyumlulugu daha iyi.
Onlyoffice görünüş olarak microsoft officeye benziyor olabilir fakat uyumluluk ve belge formatının asıl üreticisinin libre office olmasından dolayı libre office'i tercih ediyoruz. Libre Office alıştıktan sonra herhangi bir arayüz sıkıntısı olmuyor zaten.
4. Pardus ETAP gibi sürümler immutable yapılmayı düşünülüyor mu ya da bir immutable sürüm yapmayı düşünüyorlar mı. Mesela sadece Flatpak vb. yöntemlerle uygulama kurulabilecek bir sürüm
Şu anda öyle bir planımız yok, isteyen kendisi bu şekilde ayarlayabilir.
5. Pardusun online kurulum seçeneği neden yok, paket ekleme çıkarma ve DE seçme vb. kurulum öncesi işlemleri için
Online kurulum isosunu diyorsun, o var. Depo üzerinden indirilebiliyor. Sitede insanlar yanlışlıkla onu indirip niye kuramıyorum diye kafaları karışmasın diye eklemedik
6. Neden package updater ile pardus updater aynı sistem içerisinde bulunuyor, upgrade geldiğinde package updater karşımıza çıkıyor ama pardus mağazanın içinde de var.
Onu ileride kaldırmayı düşünüyoruz
-benzer bir şey deb paket yükleyicisinde de olmuştu, yeterince geliştirince diğerini kaldıracaksınız sanırım-
Aynen
7. Pardus kernel konfigrasyonlarında herhangi bir değişiklik yapıyor musunuz, eklenen bir patch var mı?
Yok, direkt debian kerneli
8. BTRFS hakkında ne düşünüyorsunuz? varsayılan kurulumda BTRFS'i neden seçmiyorsunuz?
BTRFS kurumsal yerlerde çok gerekli bir özellik değil ayrıca kurulum aşamalarının da karmaşıklaşmasına sebep oluyor. Fakat manuel olarak kurulumu yapabilirsiniz, sitemizde de bununla ilgili bir içerik paylaştık zaten. Kurumlar bir sıkıntı olduğu zaman direkt imaj basıp geçmeyi tercih ediyor zaten.
9. Depodaki paketleriniz genel olarak eski ve örneğin FirefoxESR kullanılıyor, bu nedenden dolayı Kurumsal ve bireysel kullanıcılar için farklı iso yapma planınız var mı?
Şu an için yok, biz şu anda kararlılık üzerine odaklanıyoruz.
10. Neden systemd bootloaderini kullanmıyorsunuz da grub kullanıyorsunuz?
Debianda varsayılan olarak gelen o olduğu için. Bir de bir sıkıntı çıktığı zaman grub'da konsola girdiği için bazı komutlar ile hatanın ne olduğunu da anlayabiliyoruz.
11. Paketleri derlediğiniz sunucuda hangi dağıtımı kullanıyorsunuz?
Debian. Pardus için derleme yaptığımız imajlar var, o imajların üzerinde bütün derleme araçları kurulu geliyor, onu kullanarak derliyoruz. Hem işimizi kolaylaştırıyor hem de neyin neye bağlı olduğunu görebiliyoruz. Aslında pardus kullanıyoruz bi bakıma ama debiandan çok bir farkı yok
12. Neden okullarda pardus zorunlu hale getirilmiyor, okulun bir bilişimcisi varsa hemen windowsa dönüştürüyor. Bunun için aldığınız bir önlem var mı?
O bizden ziyade Milli Eğitim Bakanlığı ile ilgili bir durum
-Anlıyorum ama şunları da eklemek istiyorum: tahta.etap.gov.tr adresinde bir veri paylaşıyorsunuz. Bizzat arkadaşlar ile o verileri inceledik ve tutarlı olmadığı kanısına vardık, o verilerin pardus etap kurulu gelen tahta sayısı olduğunu düşünüyorum ben. Bizim okulda da varmış bir tane ama benim haberim yok mesela-
3 ay ele alınmayan makineler database'den düşüyor. interneti olmayabilir, bozuk olabilir 3 ay boyunca mesela, o zaman da sistemden düşüyor
13. Gibux'a nasıl bakıyorsunuz, gibux yerine pardus kullanılamaz mıydı, neden kendi işletim sistemini yapmışlar bir daha? Tübitak ve Gelir Idaresi başkanlığının kararları ile ilgili şeyler mi?
Hem o şekilde olabilir, hem de sistemlerinin tamamının kontrolünün kendilerinde olmasını istemiş olabilirler.
-arkadan başka biri: Bir de tam 2013 zamanlarına denk gelmişti, o arada bi kopukluk\karmaşa var...-
Aynen, iletişimsizlikten dolayı da olabilir...
14. Pardusu yaygınlaştırmak için başka çalışmalarınız var mı?
Bu tür etkinliklerde, teknofestte varız. Çevremiz ile paylaşıyoruz, Kurumlar ile bazı anlaşmalarımız oluyor.
15. Pardus debian tabanına geçtiği zaman sanırım bazı geliştiriciler pisi linux adında devam ettiler. Onların bu yönden ilerlemeye çalışma sebepleri nedir. Acaba onların şu anda olduğu gibi bu yönden gidilseydi acaba daha iyi mi olurdu
O konuda benim tecrübem var. Çünkü ben de bi ara onların arasındaydım, eskiden kalma bazı teknolojileri artık günümüzde kullanmak çok mantıklı değil. Hız bakımından olsun, daha modern teknolojiler olsun. O yüzden bazı şeylerin yenilenmesi gerektiğini düşünüyorum ben, buna en basit örnek de mesela debiandaki apt paket sistemi, yıllardır -25 civarı- aynı mantık ile gidiyor. bu yüzden paket yazması en zor dağıtımlardan birisi. Çünkü yeterince modern değil, onun yanında arch linux un paket yapısına baktığınızda gayet modern bir paket yapısına sahip. Fakat debian kadar uzun bir süre geliştirilip test edilmediği için onun kadar stabil bir yapıya da sahip değil. Bizim burada asıl amacımız taban oluşturmak olmadığı için biz debianı tercih ettik.
-Stabilite için yani?-
Aynen. Yani bazı şeylerin modernize edilmesi lazım haklısınız. Pisi linux konusunda da şunu söyleyeyim. Belki pisi linux kullanan arkadaşlar biraz kızabilir. Aslında yaptıkları şey 2011den sonraki bütün sadece paketleri güncellemek, bunun haricinde herhangi bir göze dokunur bir gelişme yok dediğin gibi ölü dağıtım haline geldi.
-Acaba mesela pardus bir yandan destek verseydi ölmeyip pardusun gelişmesine de katkı sağlayabilir miydi ?-
Ona yönelik de şöyle, ben 2016 yılında pisi linuxtan desteğimi tamamen çektim, yaptığınız iş kötü, geleceği yok gibisinden. Kendim projeler yapmaya başladım, önce onların -eski pardusun- tabanını alıp modernize etmeye başladım. Ordan da bir şey çıkmayınca hani ondan sonra kendim tekrar paket sistemi tasarlayım gibi bir uğraşlara girdim ve gerçekten aşırı uğraştırıcı ve zor bir iş. Anca siyah ekranda bir pencere çıkartabiliyorum
Merhabalar, ben Teknofest 2023 Pardus 21 Hata Yakalama ve Öneri Yarışması finalisti Aliberk. Bu yazı içerisinde sizlere milli imkanlarla geliştirilen işletim sistemimiz Pardus üzerinde yakalamış olduğum hatalardan, yaptığım önerilerden ve genel olarak süreçten bahsetmek istiyorum.
Yaklaşık 2 yıldır GNU/Linux işletim sistemleri kullanmaktayım. Bu sebepten Teknofest içerisinde düzenlenen Pardus Hata Yakalama ve Öneri Yarışması özellikle dikkatimi çekti. Teknofest portalı üzerinden gerekli bilgileri doldurarak yarışmaya kaydımı yaptım. Sonrasında ilk işim bilgisayarıma Pardus kurmak ve kurcalamak oldu. Ben bilgisayar özelliklerimin çok iyi olmamasından kaynaklı XFCE’yi tercih ettim.
Pardus’u günlük yaşamımda da kullanarak fark ettiğim hataları ve “böyle bir özellik olsa güzel olurmuş” diye düşündüğüm özellikleri not ettim. Aynı zamanda bilişim öğretmenimden de okuldaki bilgisayarları kullanmak için izin aldım. Yarışma için 10 tane talep gönderebiliyorduk ve ben bu sayıyı tamamlamak istedim. Ama süreç içerisinde yeterince hata yakalayamadığımdan dolayı ben de Pardus’un diğer alt projelerini inceleme kararı aldım.
Ahtapot, Engerek, Etap ve Liderahenk alt projelerinden daha çok ilgimi çektiğinden dolayı Liderahenk üzerinde hata yakalamak için çalışmalara başladım. Okuldaki 1 bilgisayara Lider sunucusunu 2 bilgisayara da Ahenk istemcisini kurdum. Bu sayede birkaç hata daha yakalama imkanım oldu. Bulduğum hatalar kritik hatalar değildi ama yine de kullanıcı deneyimini etkiliyordu.
Talep oluşturmak için gerekli hata ve önerileri biriktirdikten sonra bulduğum hataların iyi anlaşılması için sıfırdan bir sanal makine kurdum. Sonrasında video kaydı ve ekran görüntüleri de alarak gerekli raporlamaları yaptım. Aynı zamanda GitHub üzerinden de pull request açtım. Sonuç olarak, 4 hata, 6 öneri talebini sistem üzerinden ilettim.
Yaklaşık 3 hafta sonra ise Teknofest ekibinden bir mail geldi. Mailde Pardus 21 Hata Yakalama ve Öneri Yarışmasında finalist olduğum yazıyordu. 1 ay sonra da Teknofest için İstanbul’a gittim. Teknofest alanında 3. olduğumu öğrendim ve Pardus ekibi ile vakit geçirme fırsatı buldum. Standa gelen insanlara Pardus’u tanıtma imkanı buldum. Benim için unutulmaz bir deneyimdi. İlgisini çekenlerin seneye katılmasını tavsiye ediyorum.
Merhabalar, ben Teknofest 2023 Pardus 21 Hata Yakalama ve Öneri Yarışması finalisti Aliberk. Bu yazı içerisinde sizlere milli imkanlarla geliştirilen işletim sistemimiz Pardus üzerinde yakalamış olduğum hatalardan, yaptığım önerilerden ve genel olarak süreçten bahsetmek istiyorum.
Yaklaşık 2 yıldır GNU/Linux işletim sistemleri kullanmaktayım. Bu sebepten Teknofest içerisinde düzenlenen Pardus Hata Yakalama ve Öneri Yarışması özellikle dikkatimi çekti. Teknofest portalı üzerinden gerekli bilgileri doldurarak yarışmaya kaydımı yaptım. Sonrasında ilk işim bilgisayarıma Pardus kurmak ve kurcalamak oldu. Ben bilgisayar özelliklerimin çok iyi olmamasından kaynaklı XFCE’yi tercih ettim.
Pardus’u günlük yaşamımda da kullanarak fark ettiğim hataları ve “böyle bir özellik olsa güzel olurmuş” diye düşündüğüm özellikleri not ettim. Aynı zamanda bilişim öğretmenimden de okuldaki bilgisayarları kullanmak için izin aldım. Yarışma için 10 tane talep gönderebiliyorduk ve ben bu sayıyı tamamlamak istedim. Ama süreç içerisinde yeterince hata yakalayamadığımdan dolayı ben de Pardus’un diğer alt projelerini inceleme kararı aldım.
Ahtapot, Engerek, Etap ve Liderahenk alt projelerinden daha çok ilgimi çektiğinden dolayı Liderahenk üzerinde hata yakalamak için çalışmalara başladım. Okuldaki 1 bilgisayara Lider sunucusunu 2 bilgisayara da Ahenk istemcisini kurdum. Bu sayede birkaç hata daha yakalama imkanım oldu. Bulduğum hatalar kritik hatalar değildi ama yine de kullanıcı deneyimini etkiliyordu.
Talep oluşturmak için gerekli hata ve önerileri biriktirdikten sonra bulduğum hataların iyi anlaşılması için sıfırdan bir sanal makine kurdum. Sonrasında video kaydı ve ekran görüntüleri de alarak gerekli raporlamaları yaptım. Aynı zamanda GitHub üzerinden de pull request açtım. Sonuç olarak, 4 hata, 6 öneri talebini sistem üzerinden ilettim.
Yaklaşık 3 hafta sonra ise Teknofest ekibinden bir mail geldi. Mailde Pardus 21 Hata Yakalama ve Öneri Yarışmasında finalist olduğum yazıyordu. 1 ay sonra da Teknofest için İstanbul’a gittim. Teknofest alanında 3. olduğumu öğrendim ve Pardus ekibi ile vakit geçirme fırsatı buldum. Standa gelen insanlara Pardus’u tanıtma imkanı buldum. Benim için unutulmaz bir deneyimdi. İlgisini çekenlerin seneye katılmasını tavsiye ediyorum.
